کلمه علیا
. شیخ اعظم شهید شهابالدین سهرودی در آواز پر جبرئیل که حقیقتاً دریای بیکرانی از عرفان را در خود نهفته دارد ا فرموده است:
... از شیخ کیفیت این نظم را بحث کردم.
گفت: بدان که حق سبحانه و تعالی را چندان کلماتست کبری؛ که آن کلمات نورانیست از شعاع سبحات وجه کریم او؛ و بعضی بالای بعضی. نور اول، کلمه علیاست که از آن عظیمتر کلمتی دیگر نیست.
نسبت او در نور و تجلی با کلمات دیگر، چون نسبت آفتاب است با دیگر کواکب، همان که مراد از لفظ پیغمبر علیه السلام که در خبر میگوید: لو کان وجه الشمس ظهراً لکاتب تعبد من دون الله، اوست. و از شعاع این کلمه، کلمهی دیگر؛ و همچنین از یکی با عدد کامل حاصل شد و این کلمات طامات است و آخر این کلمات جبرئیل است علیه السلام و ارواح آدمیان از این کلمهی آخریست( چنانکه پیغمبر فرمود)در حدیث طولانی، در فطرت آدمی: یبعث الله ملکا فینفخ فیه الروح. و در کلام الهی گفته است بعد از آن که گفت: خلق الانسان من طین و جعل نسله من سلاله من مآء مهین ثم سویه و نفخ فیه من روح. و در حق مریم گفت: فارسلناالیها روحنا و این کلمه جبرئیل است و عیسی را ر روح الله خواند. و با او همه را کلمه خواند و روح نیز چنانکه فرمود: انما المسیح عیسی بن مریم رسول الله و کلمه القاها الی مریم و روح منه. هم کلمه خواند، هم روح او، و آدمیان یک نوعند. (پس) هر که کلمه است روح است؛ بل هر که دو اسم یکی حقیقت است در آنچه بیشتر تعلق دارد. و از کلمهی کبری که آخر کبریاتست، کلمات صغری بی حد ظاهرند چنانکه کلمات الله و گفت: لنفد البحر قبل ان تنفد کلمات ربی؛ هم از شعاع کلمهی کبری که بازپسین طایفهی کبریاتست مخلوق شده است؛ چنانکه در تورات آمده است: و خلقت ارواح المشتاقین من نوری. و این روح القدس است و آنچه از سلیمان تمیمی نقل کنند که یکی او را گفت: یا ساحر قال الست بساحر انا کلمه من کلمات الله، هم در این معنی است و حق تعالی را هم کلمات وسطی است. اما کلمات کبری آنکه در کتاب الهی گفت: فالسابقات سبقا فالمدبرات امرا. فالسابقات سبقا، کلمات کبری است؛ فالمدبرات امرا ، ملائکه محرکات افلاکند که کلمات وسطیاند. و انا لنحن الصافون اشارت بکمهی کبری است و انا لنحن المسبحون، اشارت بکلمات وسطی است و از بهر این هرجای الصافون، مقدم باشد در قرآن مجید چنانکه والصافات صفا فالزاجرات زجرا؛ و آنرا عمقی عظیم است که لایق این محل نیست....